خرما_سیستان و بلوچستان
خُرما یا رُطَب (نام علمی: Phoenix dactylifera) گیاهی تک‌لپه‌ای و گرمسیری از تیره نخل‌ها است که میوه ای خوراکی و دارای پوستی نازک و طعمی شیرین و هسته‌ای سخت است. میوه‌ها به شکل خوشه‌ای بزرگ از شاخه آویزان می‌گردند و برگ‌های آن بزرگ است. ارتفاع نخل به ۱۰ تا ۲۰ متر یا بیشتر می‌رسد.
گستردگی گونه خرما عمدتاً در نیمکرهٔ شمالی و در کشورهای ایران، پاکستان، عراق، عربستان و سایر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس همچنین بیشتر کشورهای شمال آفریقا و ایالات متحده آمریکا است و در نیمکره جنوبی نیز به‌طور پراکنده دیده می‌شود.
به میوهٔ نرسیده خرما ابتدا «پَهَک» می‌گویند(در بوشهر) و پس از رنگ گرفتن به زرد یا قرمز، «خارَک» یا «خرک» یا کنگ (و در زبان عربی، «حبابوک») گفته می‌شود. البته در بعضی نقاط به همان پهک خارک می‌گویند.
رطب مرحله قبل از رسیدگی کامل خرماست که رطوبت بیشتر و قند کمتری نسبت به خرمای کاملاً رسیده دارد.میوه خرما جزو میوه‌های سته می‌باشد یعنی تمام قسمت باریکاری آن گوشتی و حاوی مواد غذایی است. خرما از دورانِ باستان در رژیم غذایی انسان وجود داشته‌است و یکی از قدیمی‌ترین میوه‌های کشت شده توسط انسان بوده‌است.
درخت خرما در نواحی گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، از جمله ایران پرورش می‌یابد،همچنین تمرکز خرما در سیستان و بلوچستان در شهرهای سراوان ، نیکشهر ، ایرانشهر ، جالق ، سیب وسوران ، مهرستان می باشد.
ارقام بومی خرما در بلوچستان : خرمای مضافتی، ربّی، شَکَری، حلیله، آبروگن، کَلَگی، چربان، حاشه‌ای، جوانداک، اشکنجک، پُپو، دِسکی، وردیوار، بَرنی، کلوت، مُلسی، کروچ، کونداک، کتمی
نمونه ای از خرمای موجود در استان سیستان وبلوچستان را در ذیل می توانید مشاهده کنید:
خرمای هلیله
خرمای مضافتی
خرمای ربی
از آفت‌های مهم خرما می‌توان به کرم میوه‌خوار خرما، سوسک کرگدنی خرما و زنجره خرما را نام برد.
محصولات جانبی خرما و فرصت های کسب و کارخانگی
از محصولات جانبی درخت خرما در استان سیستان و بلوچستان می توان به موارد ذیل و فعالیت های ارزش افزوده ای حول آن اشاره نمود :
– شیره خرما (هرکیلو 53 هزار تومان)
– حلوامستوک (هر بسته پنج عددی 50هزار تومان)
– قهوه خرما
– بسته بندی متفاوت خرما (خشک،تازه،خرد شده و…)
– حصیربافی
– سرکه خرما
– عرق تارونه
و … اشاره نمود که این محصولات به خارج از کشور بخصوص به کشور های حاشیه خلیج فارس صادر می شود.
مستوک
در استان پنج سرد خانه با ظرفیت کامل متعلق به شبکه تعاون روستایی مستقر در ایرانشهر و سراوان که حدود یکهزار و ۴۰۰ تن و سردخانه‌های استیجاری با ظرفیت ١٣ هزار تن در ایرانشهر، مهرستان و سیب و سوران است که خرمای کشاورزان را بعد از بسته بندی نگهداری می‌کنند.
درآمد حدودی از هر برداشت خرما به جز محصولات جانبی
از برگ های نخل خرما در حصیر بافی استفاده می شود و محصولاتی نظیر زیرانداز ، سبد وقندان و… اشاره کرد.
همراهان عزیز کارخونک در راستای کار وفعالیت خود اگر نیاز به مشاوره و همکاری داشتید با ما در ارتباط باشید.