پرورش مرغ بومی خزک در شمال سیستان و بلوچستان
پرورش طیور بومی در ایران سابقه طولانی داشته و هر خانواده ایران با نگهداری و پرورش تعدادی مرغ علاوه بر تامین گوشت و تخم مرغ مورد نیاز خانواده خود ، مازاد آن را به فروش می رسانند و به اقتصاد خانوار روستایی کمک می کرده است.
مرغ خزک نیز یکی از مرغ های بومی منطقه سیستان می باشد،که دارای جثه کوچکی بوده و به علت کوتاه بودن پاهای آن به این نام خوانده می شود و تا کنون تخت شرایط سنتی پرورش داده شده ولی دارای نقاط قوتی از قبیل مقاومت در مقابل بیماری ها ، بالا بودن تعداد تخم در هر دوره از تخم گذاری و قدرت بالا با وجود عدم واکسیناسیون می باشد ، پراکندگی این مرغان در شمال استان سیستان وبلوچستان می باشد.
وجود این مرغ بومی از 3200 سال قبل از میلاد مسیح در هندوستان به اثبات رسیده است.
دلایل اهمیت پرورش ، تکثیر و اصلاح نژاد مرغ خزک:
- حفظ ذخایر پر ارزش مرغ های بومی ، بهبود تغذیه روستاییان ، ایجاد اشتغال و بهبود درآمد آنها
- مرغ خزک دارای استعداد تخم گذاری بالقوه ای می باشد ، درصورت ایجاد اصلاح نژاد می تواند افزایش تولید قابل چشمگیری داشته باشد.
- مرغ بومی خزک در برابر شرایط نا مساعد زیستی و بیماری ها مقاومت بیشتری دارد
- تولیدات طیور بومی به عنوان محصول ارگانیک (که بدون استفاده از دارو پرورش یافته اند) در میان مصرف کنندگان مقبولیت بیشتری دارد
و مزیت های بسیار دیگر می باشد.
مرغ خزک رنگ های مختلفی دارد از رنگهای حنایی تا قرمز وسفید و عموما مخلوطی از رنگهارا ما می توان بر روی پرهای این نژاد مشاهده کرد.
سن بلوغ این نژاد ۶ تا ۷ ماهگی است و (اولین تخم های) تولیدی آن فاقد توانایی جوجه کشی میباشد.
اندازه تخم از ۳۵ گرم تا ۵۰ گرم متغیر و رنگ تخم آن سفید کامل بوده و هرگز رنگهای دیگر مشاهده نمی شود.
تاج به صورت شانه یا کنگره ای و لاله گوش قرمز پررنگ در مرغ و خروس مشاهده می شود.
پرهای دم ، در مرغ و خروس کاملا به طرف بالا آمده به طوری که گاها کاملا عمود بر بدن دیده می شوند.
میانگین وزن زنده بالغ این نژاد ۱.۵-۲.۵ کیلو گرم می باشد.
از دیگر امتیازات این نژاد می توان به خواص غذایی بارز آن اشاره کرد از جمله تفاوت مقدار ( آهن و نیاسین ) موجود در قسمت سینه مرغ می باشد ، آهن یک ماده حیاتی برای تامین خون بدن میباشد. به همین دلیل به طور سنتی در سیستان برای بیمارانی که عمل جراحی انجام داده اند و یا نیاز به تقویت دارند خوراکی با گوشت این مرغ که اکثرا(شوربا )می باشد تهیه می کنند.
پرورش مرغ بومی و تولیدات آن در اشتغالزایی روستاییان منطقه سیستان موثر بوده و واحد تولیدی کوچکی را به وجود می‌آورد که نیاز به تکنولوژی خاصی ندارد و درآمد متوسط سه میلیون تومان در ماه داشته باشند.